Borobudur là một ngôi đền tháp lớn ở miền trung đảo Java, Indonesia. Tên Borobudur có gốc từ Vihara Buddha Ur trong tiếng Phạn, có nghĩa là "đền thờ Phật trên ngọn núi".
Các nhà nghiên cứu đến giờ vẫn chưa xác định được chính xác từ khi
nào công trình được xây dựng. Có rất nhiều ý kiến cho rằng ngôi đền có
từ giữa thế kỉ thứ 7 và thế kỉ thứ 8. Các học giả nhất trí rằng phải
mất khoảng 100 năm để xây dựng nó, và trong suốt 200 năm, ngôi đền là
trung tâm của Phật giáo ở Java. Borobudur đã hoàn thành trước Angkor Wat ở Campuchia hàng thế kỉ.
Ngôi đền sau đó đã bị lãng quên hàng thế kỉ khi đạo Hồi phát triển
mạnh mẽ ở đất nước này. Và trải qua thời gian, ngôi đền bị che phủ bởi
tro của núi lửa Merapi và rừng rậm.
Vào năm 1814, một phái đoàn các nhà khoa học châu Âu, do chính quyền thuộc địa Hà Lan ở Indonesia cử đến, mới tiến hành nghiên cứu và tu bổ lại ngôi đền. Nhưng ngôi đền đã bị đổ nát, hư hỏng quá nhiều.
Năm 1970, chính phủ Indonesia phải kêu gọi UNESCO
giúp đỡ. 600 nhà phục chế có tên tuổi trên thế giới đã tiến hành trùng
tu lại ngôi đền trong suốt 12 năm trời và tiêu tốn mất 50 triệu đôla
Mỹ.
Ngôi đền tháp nằm trên đỉnh một quả đồi, giữa vùng đồng bằng phì
nhiêu, phía sau là một dãy núi màu lam, làm nổi bật lên ngôi đền.
|
Đền cao 42m, dài mỗi mặt chân đền
là 125m, người ta phải đi qua một chặng đường dài hơn 5000m mới hết các
bậc và hành lang. Ở tầng cao mới có thể thấy được toàn bộ cấu trúc của
Borobudur.
Nhìn từ trên cao, Borobudur là
một kiểu kiến trúc hình chóp gồm hai phần: phần tròn ở trên và phần
vuông ở dưới. Phần tròn gồm tháp trung tâm hình chuông và ba tầng bậc
tròn rộng đồng tâm bao quanh.
Borobudur
được xây theo quan điểm vũ trụ quan Phật giáo, gồm 6 tầng hình vuông
tượng trưng cho 6 cõi (trời, người, atula, ngạ quỷ, thú vật, địa ngục),
với mỗi cạnh đáy là 123 mét, trên đó có 504 tượng Phật. Bên trên còn có
thêm 3 tầng hình tròn, tượng trưng cho tam giới (dục giới, sắc giới,
vô sắc giới), trong đó có 73 tượng Phật lớn, mỗi tượng được đặt trong
một tháp hình chuông
|
Tầng thứ nhất (từ chân đồi lên) hình vuông, mỗi cạnh hướng về một
phương rõ rệt. Giữa mỗi cạnh có một khoảng trống rộng 7,38 m, có hai
con sư tử bằng đá đồ sộ chầu hai bên.
Chiều cao sư tử đến 1,7m (kể cả bệ), chiều dài 1,26 m, chiều rộng
0,8 m, miệng chúng khá rộng, lông bờm ở lưng, cổ, ngực dựng lên trông
rất dữ tợn, đuôi uốn cong ngược về phía sau. Tám con sư tử ở bốn cạnh
có con đã được đẽo gọt, chạm trỗ hoàn chỉnh, có con còn đang dở dang.
Tầng thứ hai cách tầng thứ nhất 1,52 m, không xây theo dạng hình
vuông như ở tầng thứ nhất, mà là hình đa giác 20 cạnh, gần như bao
quanh lấy sườn đồi. Tuy nhiên, vẫn có bốn cạnh lớn hướng về bốn phương
trời, giữa có bốn tầng cấp. Hai bên tầng cấp có hai lan can uốn cong
duyên dáng. Cuối lan can là một đầu voi rất to, trong miệng ngoạm một
con sư tử; còn đầu lan can kia, là một đàn sư tử, mõm mở rộng, lưng tựa
vào tường.
Từ tầng thứ ba trở lên, lại có hình dạng vuông, riêng tầng ba trên
cùng có dạng hình tròn. Trên mỗi tầng có xây dựng nhiều đền đài miếu
mạo, cái lớn nhất ở giữa, hai bên là những cái bé hơn. Trên cùng của
đền tháp là mái tròn hình chuông.
Tất cả các bậc thềm từ tầng một đến tầng chín đều được phủ kín
những phù điêu, được chạm trỗ rất công phu, mô tả về cuộc đời của đức
Phật Thích Ca Mầu Ni, các bồ tát và các anh hùng đã giác ngộ Phật pháp,
về thiên đàng, về địa ngục...
Riêng ba tầng trên cùng phẳng phiu, trơn nhẵn có trổ 72 tháp
chuông hình mắt cáo. Bên trong có đặt 72 tượng Phật ngồi (tầng một 32,
tầng hai 24 và tầng ba 16).
Ngày nay, Borobudur đã được phục hồi, tuy không được hoàn toàn như
trước, nhưng đã thể hiện được dáng dấp và làm khách tham quan vô cùng
ngưỡng mộ, xứng đáng là một trong những kì quan nổi tiếng của châu Á.
Hằng năm, đây là nơi hành hương của Phật tử Indonesia trong dịp lễ
Vesak truyền thống.