Beatrice
mặc một chiếc áo màu đỏ nhạt. Khi ấy Dante tuổi còn rất nhỏ và cô Beatrice lại
còn nhỏ hơn nữa. Thế nhưng Dante đã cảm thấy cô Beatrice như một vị thiên thần,
và hình ảnh ấy như đã chứa đựng trọn vẹn hết cả một vũ trụ vô tận đối với ông.
Nhưng Dante không hề tỏ lộ tình cảm của mình với Beatrice, và ông cũng ít khi
gặp mặt cô. Sau đó một thời gian, có một trận bệnh dịch kéo qua thành phố và
Beatrice đã qua đời sau một cơn bệnh. Dante rất đau buồn và cảm thấy như thế
giới của mình hoàn toàn bị sụp đổ. Cô Beatrice đã là một sự kết nối giữa linh
hồn ông với lại một thế giới hạnh phúc vĩnh cửu. Và từ nỗi khổ đau to tát ấy,
Dante đã sáng tác thành một thi phẩm vĩ đại để lại cho nền văn học Tây phương có
tựa là the Divinde Comedy.
Sáu trăm năm chục năm sau, trong Thế Chiến Thứ II, quân đội Hoa kỳ tấn công đánh
đuổi quân đội Đức Quốc Xả dọc theo bán đảo xứ Ý. Trên đường rút lui, quân
đội Đức cho nổ tung và phá hủy hết tất cả những phương tiện nào có thể giúp cho
sự tiến quân của quân đội Hoa kỳ. Trong đó có cả những cây cầu bắt ngang
qua dòng sông Arno.
Nhưng không một ai muốn phá hủy cây cầu Ponte Vecchio, nơi mà Beatrice đã từng
đứng và mang lại cảm hứng cho tác phẩm bất hủ của Dante.
Và vị chỉ huy của quân đội Đức đã liên lạc bằng truyền tin với quân đội Hoa Kỳ,
với một ngôn ngữ đơn sơ, nói rằng họ sẽ không cho nổ tung chiếc cầu Ponte
Vecchio, nếu như quân đội Mỹ hứa sẽ không sử dụng nó. Cả hai bên đã giữ
lời hứa. Cây cầu đã không bị phá hủy, và đã không có một người lính Mỹ hay
một loại quân cụ nào băng ngang qua chiếc cầu ấy trong trận đánh khốc liệt cuối
cùng đó.
Chúng ta là những người đã mất quá nhiều niềm tin, và bao giờ cũng đòi hỏi phải
có những bằng chứng chắc chắn và cụ thể. Và đây là một sự kiện chắc chắn
và cụ thể nhất mà tôi biết để xin được trình bày với bạn. Cây cầu ấy đã
được để yên không chạm đến, trong một trận chiến hết sức tàn bạo vào thời cận
đại, bởi vì Beatrice đã có lần đứng ở nơi ấy.
Cầu mong sao cho ánh sáng của tình thương và sự tỉnh giác sẽ luôn chiếu sáng mãi
trong cuộc đời này với sự trở về của một trời nắng ấm.
--- oOo ---
Cùng một ước mơ chung
Câu truyện ấy do ông Jack
Kornfield kể lại trong một bài pháp thoại, vào một ngày mùa đông. Chúng ta
ai cũng biết trân quý những gì là chân thật, cao thượng, và ưa thích những điều
hay đẹp.
Tôi nhớ hình như Trang Tử có nói rằng "Nếu như ta đi tìm những điểm giống
nhau, thì trăng và sao tuy cách nhau ngàn vạn dặm mà vẫn rất gần, còn như ta
muốn tìm kiếm sự khác biệt thì gan và mật tuy nằm cạnh mà vẫn cách xa nhau hơn
trời với đất." Chúng ta dù có khác biệt nhau cách mấy vẫn có cùng
chung một ước mơ là được hạnh phúc, được tiếp xúc với một cái gì cao đẹp, và
chính ước mơ ấy đã nối liền tất cả chúng ta lại với nhau.
Khi ta nhìn sâu sắc vào ngay giữa những tình cảnh khổ đau, hoặc bạo động nhất
trên cuộc đời, ta cũng sẽ tìm thấy được một điều này: là bất cứ ai cũng muốn
được hạnh phúc, được tiếp xúc với một cái gì rộng lớn và cao thượng.
Chúng ta ai cũng thích ngắm nhìn một sáng bình minh trời hồng trên núi cao, một
áng mây đỏ tím màu hoàng hôn nơi cuối chân trời biển xa, một vầng trăng sáng
trong khu vườn nhỏ, một giọt sương trên ngọn cỏ mỏng manh, một nụ cười bình yên,
được nghe một bài nhạc hay, đọc một mẩu truyện nâng cao tâm hồn… Ta ưa thích
những gì hay đẹp và trong sáng tự nhiên.
Cái hay đẹp chưa bao giờ
mất đi
Tôi không biết sự kiện về
chiếc cầu Vecchio có thật không, nhưng tôi nghĩ chúng ta thích tin vào câu
truyện đó. Chúng ta tin vì tự trong bản chất của mình đã có sẵn những điều
hay đẹp ấy.
Cho dù giữa một cuộc sống đầy những bon chen, hơn thua, những điều hay đẹp ấy có
thể bị lu mờ vì một cái thấy sai lầm, hoặc bị cái bản ngã nhỏ hẹp làm méo mó đi,
nhưng nó vẫn chưa từng bị hao mất đi bao giờ. Bạn biết vì sao không?
Vì tự bản chất của nó bao giờ cũng vẫn là trong sáng. Đức Phật dạy, “Này
các thầy, tâm của ta là sáng chói, nhưng bị ô nhiễm bởi các ô nhiễm từ ngoài vào. Khi nào ta làm sạch được những ô nhiễm đó thì
tâm ta sẽ tự nhiên trở lại sáng chói như xưa.” (Tăng Chi Bộ, I 5.)
Mà thật
ra tôi nghĩ muốn "làm sạch đi những ô nhiễm" ấy, chúng ta đâu cần phải tìm kiếm,
tập luyện hay thu đạt gì thêm nữa phải không bạn? Dầu cho đó có là sự tĩnh
lặng, hạnh phúc hay bình an. Vì hầu hết những sự tạo tác hay thành đạt nào
của ta, cũng đều phần lớn được phát khởi từ một cái Tôi nhỏ hẹp, và dễ làm sinh
thêm những khổ đau không cần thiết.
Nếu như
ta biết nhìn thấy được những ô nhiễm ấy để buông bỏ thôi, và nó sẽ được
tự nhiên trở lại sáng chói như xưa. Điều quan trọng là phải thành
thật với chính mình và biết thật sự có mặt với những gì đang xảy ra. Thái
độ ấy sẽ giúp ta tự điều chỉnh lại cho cái thấy của mình được trong sáng hơn
thêm.
Tình thương là một hạnh
phúc tự nhiên
Đức Phật dạy, những năng
lượng của phiền não có thể tạm thời chế ngự những năng lực thiện lành, như là từ
bi và trí tuệ, nhưng sẽ không bao giờ tiêu diệt được chúng. Những năng lực
bất thiện không bao giờ có thể bứng nhổ được những gì thiện lành trong ta, nhưng
ngược lại, những năng lực thiện sẽ có khả năng nhổ được tận gốc rễ những năng
lực bất thiện. Và tình thương có thể chuyển hóa được những sợ hãi, hờn
giận hoặc phiền não, vì nó là một năng lực to lớn hơn.
Tâm từ là một nguồn năng lượng có khả năng chữa lành hết những thương tích trong
ta và trong cuộc đời. Với một tình thương rộng lớn cuộc sống này sẽ trở
nên nguyên vẹn hơn, nó giúp ta phá vỡ được những ý niệm sai lầm đã tạo nên sự
ngăn chia mình với kẻ khác.
Cuối tuần qua tôi có đi xem phim Les Miserables. Ngày xưa lúc còn ở
Trung học, tôi đọc quyển truyện này rất mê thích, đến trang cuối khi Jean
Valjean nhắc lại những kỷ niệm của mình với cô con gái nuôi Cosette, thật xúc
động. Tôi nghĩ đôi khi những hoàn cảnh khốn cùng, khổ đau trong cuộc đời, lại
càng làm hiển lộ rõ hơn thêm được những sự thiện lành trong chúng ta. Mà
cái gì trong sáng và thiện lành thì sẽ mãi lan xa…
Cầu mong cho ánh sáng của tình thương và sự tỉnh giác sẽ luôn chiếu sáng mãi
trong cuộc đời này, và giữa những ngày mưa lạnh ta biết vẫn có trời nắng ấm.
Nguyễn Duy Nhiên